Çocuklarda Karşı Gelme-Karşıt Olma Bozukluğu Nedir?

Çocuk ve ergenlerde görülen sıklıkla öfkelenme; büyükleriyle tartışmaya girme, onların isteklerine uymama; başkalarını kızdıran davranışlarda bulunma; kendi yaramazlıklarının suçunu başkalarına yükleme; alınganlık gösterme, kin gütme biçimindeki uyum ve davranış bozukluğudur. Bu çocuk ve ergenlerin başkalarının haklarına önemli boyutta saldırdıkları görülür. Erişkinlerle tartışma sırasında öz denetimini yitiren çocuklar terler ve aşırı sinirlenirler. En çok ev ortamında sorun yaşarlar. Okulda öğretmenleri ve yaşıtlarıyla da ilişki zorlukları olabilir.
Başka bir ruhsal bozuklukları yoksa duygudurum, düşünce süreçleri, yönelim ve konuşmalarında bir sorun/hastalık göze çarpmaz. Ağır giden bozukluklarda sözel beceri ve iç görü kısıtlılığı görülebilir. Kızlarda daha çok edilgen-saldırgan bir tutum gözlenir. Belirtilerin değerlendirilişinde gözden kaçırılmaması gereken nokta, bu belirtilerin bir bölümünün okul öncesi ve ergenlik çağındaki çocukların normal davranışları olduğudur. O nedenle tanı sırasında belirtilerin şiddetine, sıklığına ve çocuk ya da ergenin yaşantısını ne oranda engellediğine dikkat etmek gerekir. Bu bozukluğa sıklıkla özgüven eksikliği, duygudurum oynaklığı; uyuşturucu madde, alkol, sigara kullanımı eşlik eder. Oranı yüzde 1-16 olarak belirlenen bu bozukluk çoklukla 8 yaştan önce ortaya çıkar.
Psikodinamik görüşe göre bu sorunların nedeni, gelişim dönemlerindeki bağlanma, ayrışma ve ruhsal bağımsızlıkla ilgili zorluklardır. Bu çocukların anne babalarının en az birinde toplum karşıtı kişilik bozukluğu, özellikle annede depresyon olmak üzere, duygudurum bozukluğu, aşırı etkinlik ve dikkat eksikliği görülür.
Karşı gelme-karşıt olma bozukluğu olanların tedavisi için, davranım bozukluğu (saldırganlık ve şiddete yönelme) görülen çocuklara uygulanan eğitim programları önerilir. Bu program, ergenlik öncesinde daha etkilidir. Söz konusu programın uygulanışı sırasında anne babadan, çocuğun olumlu ve istenilen davranışlarını ödüllendirmesi; istenmeyenleri de görmezlikten gelmesi ya da olumsuz davranışı gördüğünde çocuğu, içinde bulunduğu ortamdan uzaklaştırması istenir. Anne babaya, hedeflenen davranışları geliştirerek, bunların süreç içindeki sıklığını ve şiddetini derecelendirme yöntemi öğretilir, ardından klinik görüşmelerde bu derecelendirmeler incelenir. Bu bozukluğa başka bir ruhsal bozukluk eşlik etmediği sürece ilaç tedavisine başvurulmaz.

Rasim Bakırcıoğlu
EPH Bilim Uzmanı, Yazar